Onze samenleving kenmerkt zich onder andere door een enorm aantal kloven. Denk alleen maar aan arm versus rijk, westerse versus niet-westerse achtergrond, hoogopgeleide versus laagopgeleide ouders, en ga zo verder de vinkjes van Joris Luyendijk maar langs.
De kloven lijken niet of nauwelijks te overbruggen.
En op zich is dat niet nieuw. In de 17e eeuw was het zo ongeveer precies hetzelfde. Dat betekent dat de wereld niet per se kapot zal gaan, omdat er een aantal tweedelingen in de maatschappij bestaan. Een groot verschil met de 17e eeuw is volgens mij dat we op dit moment geen enkele brug hebben. In de 17e eeuw hielden elementen als godsdienst, beschaving en een grote mate van plichtsbesef de uitersten nog een beetje bij elkaar. In de 21e eeuw is dat totaal verdwenen.
Oude kloven
Halverwege de 20e eeuw spraken we nog van zuilen, en tussen die zuilen waren contacten mogelijk. Ze overtuigden elkaar niet, maar ze konden samenleven, al kwam de kwaliteit daarvan vaak niet uit boven een soort vreedzame coëxistentie.
Het politieke landschap van vandaag de dag in Nederland lijkt op de Grand Canyon: enorme kloven waar je eigenlijk niet overheen kunt stappen. Die beeldspraak is voor Nederlandse begrippen misschien een beetje te groot, maar toch. Aan elke kant van de kloof staan partijen die op geen enkele manier vanuit de andere kant te benaderen zijn, of daar ook maar het minste contact mee willen hebben.
Dus van samenwerking tussen deze plateaus valt uiteindelijk niets te verwachten. Simpel gezegd: Frans Timmermans en Geert Wilders gaan nooit vrienden worden. Ze bereiken elkaar niet, ze snappen elkaar niet en ze willen elkaar niet.
Die kloof is volgens de meeste mensen niet te dichten, en daarom houdt iedereen die in stand.
Bruisende rivier tussen de rotsen
Maar! Wat gebeurt er ín die kloof? Op de beelden van de Grand Canyon is steeds te zien, dat er een riviertje stroomt tussen de onoverbrugbare kloven. Een riviertje. De kloofdelen zelf zijn dor, doods, levenloos, zonder toekomst. Maar diep van binnen bruist het leven. Daar is water, daar is hoop, daar is toekomst.
Dat riviertje zal de uitersten waar het zich tussendoor kronkelt, nooit verenigen. Maar het is wel een kracht met meer hoop en power dan de doodse rotsen waar het zich tussendoor begeeft.
Dat riviertje heet CDA.
Het CDA heeft nogal wat tegenslagen te verduren gekregen. Maar het is daardoor nooit versteend, nooit verhard, nooit geradicaliseerd. En dat biedt temidden van bijna alle andere partijen, perspectief.
Daar, onderin die kloof tussen de harde uitersten stroomt het, leeft het, beweegt het. Er groeit iets aan die bijna doodgewaande politieke stroming, het CDA. Op 9 november komt deze bruisende beweging bijeen om duidelijk te maken dat ons land in de komende tijd het niet moet hebben van de onverenigbare uitersten, maar van een bruisende, frisse en levendige stroom van water.
Rivier als uitweg
Daar zou wel eens de uitweg kunnen liggen voor iedereen die de eenzijdigheid inziet van het kamp waar hij of zij zich toe aangetrokken voelt. Je bent ‘links’ of je bent ‘rechts’, en tussen die twee gaapt een kloof.
Maar ziehier!
Temidden van de uitersten dient zich een frisse middenstroom aan. Jaren hebben we die massaal genegeerd, maar hier is ze. Live and kicking, terug van weggeweest, in het midden van de kloof.
De toekomst is niet aan de steenachtige rotsen aan weerszijden van de kloof, maar aan de frisse waterstroom er tussenin.
Een goede toekomst van Nederland ligt binnen handbereik! Leve de kloof!
Jan de Visser
Recente reacties